materiał został pierwszy raz opublikowany 15.11.2021
W polskim prawie istnieje pojęcie „świadczeń rzeczowych w czasie pokoju”. Na cele obrony państwo może teoretycznie upomnieć się o twój magazyn, ciężarówkę, SUV-a, koparkę, traktor itp. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z późn. zm. (Dz. U. 1967 Nr 44 poz. 220) jasno odpowiada na pytania: czy, w jakich okolicznościach oraz co firma musi w razie potrzeby oddać wojsku. Także w czasie pokoju.
Szczególna ciekawa wydaje się lektura rozdziału „Świadczenia rzeczowe w czasie pokoju”, który rozpoczyna się od artykułu 208 wspomnianej ustawy.
„Na urzędy i instytucje państwowe oraz przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych, polegających na oddaniu do używania posiadanych nieruchomości i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony Państwa”.
Słowo „obowiązek” nie pozostawia złudzeń. Od decyzji w tej sprawie odwrotu nie ma. Teoretycznie więc jeśli Ojczyzna potrzebuje Twojego jeepa, busa lub koparko-spycharkę nie masz wyboru. Musisz oddać. Ale spokojnie. Nie na zawsze. Zaraz to wyjaśnimy
Zgodnie z ustawą, wspomniane świadczenia mogą być wykonywanie nie tylko na rzecz Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ale także jednostek organizacyjnych, które stanowią bazy formowania specjalnie tworzonych jednostek zmilitaryzowanych, jednostek obrony cywilnej, a także tych, które zajmują się zwalczaniem klęsk żywiołowych.
Jednostkami organizacyjnymi, które wykonują zadania na potrzeby obrony państwa są także jednostki policji, ABW, AW, CBA, Straży Granicznej itd.
W warunkach pokoju, kluczowe jest rozporządzenie Rady Ministrów. Określa ono po pierwsze „rodzaj i liczbę nieruchomości”, które może dotyczyć to prawo w roku kalendarzowym. Po drugie „rodzaj i liczbę rzeczy ruchomych, które w danym roku kalendarzowym mogą być w tym celu pobrane”. Później stosowną decyzję w tej sprawie podejmuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydając decyzję administracyjną o przeznaczeniu danej nieruchomości, czy ruchomości na cele świadczeń rzeczowych. Określa także listę planowanych do wykonania w razie mobilizacji lub wojny.
Ustawa zawiera wyjątki. Jednym z nich może być np…. zakładowy wózek widłowy. Zgodnie z ustawą świadczenia rzeczowe nie dotyczą pojazdów samochodowych, które nie są dopuszczone do ruchu po drogach publicznych i są używane wyłącznie do przewozu na terenie zakładu. Konieczne jest jednak przedstawienie przez posiadacza odpowiednich dokumentów!
Teraz dobre informacje. Zgodnie z art. 213:
„Biorący przedmiot świadczenia jest obowiązany używać go w sposób odpowiadający jego właściwościom i przeznaczeniu. Biorący ponosi zwykłe koszty i inne ciężary związane z utrzymaniem przedmiotu świadczenia, a poczynione przez niego wydatki lub nakłady na przedmiot świadczenia nie podlegają zwrotowi”
oraz
Kolejna uwaga: „Biorący przedmiot świadczenia jest odpowiedzialny za jego utratę lub uszkodzenia oraz za szkody wynikłe z używania go w sposób sprzeczny z jego właściwościami lub przeznaczeniem”
„Biorący jest obowiązany zwrócić posiadaczowi przedmiot świadczenia wstanie niepogorszonym. Biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie przedmiotu świadczenia będące następstwem prawidłowego używania”.
Ewentualne roszczenia muszą być wniesione w ciągu roku. Po tym terminie ulegają przedawnieniu. Za używanie przedmiotu wypłacany jest ryczałt przez jednostkę, która go używa.
